Αντισύλληψη
Με τον όρο αντισύλληψη αναφερόμαστε σε μεθόδους που χρησιμοποιούνται και στοχεύουν στην πρόληψη της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. Κάθε πολιτισμός έχει διαφορετική στάση και αντίληψη απέναντι σε κάθε μέθοδο αντισύλληψης. Κατά την επιλογή της κατάλληλης μεθόδου εκτός από την αναστολή της γονιμότητας θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και η προστασία από τον HIV/ AIDS, καθώς και από άλλα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Εάν μια μέθοδος δεν καλύπτει το άτομο τότε εκείνο έχει την δυνατότητα να διαλέξει μια άλλη. Η κατάλληλη μέθοδος αντισύλληψης παρέχεται/ υποστηρίζεται από εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας.
Κάθε μέθοδος αντισύλληψης λειτουργεί διαφορετικά, καθώς έχει διαφορετικούς κανόνες λήψης και χρήσης της, άλλες ενδείξεις, αντενδείξεις και παρενέργειες. Επιπλέον, κάθε μέθοδος αντισύλληψης έχει διαφορετικά ποσοστά επιτυχίας που σχετίζονται τόσο με τα χαρακτηριστικά της, όσο και με την σωστή ή λανθασμένη χρήση της.
Η μέθοδος αντισύλληψης που χρησιμοποιεί κάθε άνθρωπος ή ζευγάρι αποτελεί μια προσωπική επιλογή, που εξαρτάται από τον οικογενειακό προγραμματισμό, τις ανάγκες και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε ανθρώπου.

Οι βασικές κατηγορίες των μεθόδων αντισύλληψης διακρίνονται σε : 
⦁    Φυσικές μεθόδους 
⦁    Χημικές μεθόδους 
⦁    Μεθόδους φραγμού 
⦁    Ενδομήτρια σπειράματα 
⦁    Ορμονικές μεθόδους 
⦁    Χειρουργικές μεθόδους

⦁    Φυσικές μέθοδοι αντισύλληψης
Πρόκειται για μεθόδους οι οποίες αφορούν την αποφυγή σεξουαλικών επαφών κατά τις γόνιμες μέρες, μέσω αποχής, διακεκομμένης συνουσίας και καταγραφής της έμμηνου ρύσεως και η μέθοδος θηλασμού. Αυτές οι μέθοδοι έχουν χαμηλά ποσοστά αποτελεσματικότητας, τόσο γιατί βασίζονται στην σταθερότητα του κύκλου της εμμήνου ρύσεως, ο οποίος δεν είναι πάντοτε δεδομένος, όσο και γιατί η χρήση τους εξαρτάται από τον προσωπικό αυτοέλεγχο.

⦁    Χημικοί μέθοδοι
Σπερματοκτόνα: Τα σπερματοκτόνα είναι τμήμα της λαϊκής παράδοσης των λαών. Είναι χημικές ουσίες που τοποθετούνται στον κόλπο και προκαλούν καταστροφή ή ακινητοποίηση των σπερματοζωαρίων και εμποδίζουν την προώθηση τους προς τη μήτρα. Κυκλοφορούν σε διάφορες μορφές όπως κολπικά χάπια, κολπικά υπόθετα, κολπική κρέμα ή ζελέ, κολπικός αφρός τύπου αεροζόλ. Τοποθετούνται στον κόλπο λίγη ώρα πριν την σεξουαλική επαφή και έχει ισχύ μόνο για μια εκσπερμάτιση. Συνήθως χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό και με άλλη μέθοδο αντισύλληψης λόγω χαμηλής αποτελεσματικότητας.

⦁    Μεθόδους φραγμού 
Οι τεχνικές μέθοδοι αντισύλληψης αναφέρονται σε μεθόδους φραγμού που εμποδίζουν το δρόμο των σπερματοζωαρίων προς τη μήτρα με τη χρήση κάποιου ειδικά κατασκευασμένου αντικειμένου. Αυτή η κατηγορία περιλαμβάνει τους πιο διαδεδομένους τρόπους αντισύλληψης όπως το κολπικό διάφραγμα, το ενδομητρικό σπείραμα (σπιράλ), τον κολπικό σπόγγο και το γυναικείο προφυλακτικό για τις γυναίκες και το ανδρικό προφυλακτικό για τους άνδρες. Πρόκειται για μεθόδους αντισύλληψης που είναι πολύ αποτελεσματικές και στην πρόληψη των σεξουαλικών μεταδιδόμενων νοσημάτων.
Αντρικό προφυλακτικό 
Συνιστάται όχι μόνο ως ασφαλής μέθοδος αντισύλληψης αλλά και ως ασπίδα προστασίας από το AIDS. Τα πλεονεκτήματά του είναι πολλά: αποκλείει τον κίνδυνο πρόωρης εκσπερμάτισης, δεν επιβαρύνει τον οργανισμό της γυναίκας με ουσίες, αποτρέπει τους κινδύνους μολύνσεως ενώ δεν ‘σκοτώνει’ την απόλαυση του έρωτα, όπως συμβαίνει στη διακεκομμένη συνουσία. Μάλιστα, τώρα, κυκλοφορούν στο εμπόριο εξαιρετικά λεπτά προφυλακτικά που δεν μειώνουν, όπως τα παλαιότερα, τη σεξουαλική ευχαρίστηση.
Το αντρικό προφυλακτικό αν χρησιμοποιηθεί σωστά είναι κατά 98% αποτελεσματικό. Είναι πολύ εύκολο στη χρήση του, φθηνό, χωρίς παρενέργειες, προστατεύει από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (χλαμύδια, AIDS, βλεννόρροια κλπ) και δεν χρειάζεται ιατρική παρακολούθηση.
Μειονέκτημά του είναι ότι είναι «ενοχλητική» η τοποθέτησή του και πρέπει να τηρούνται οι κανόνες της. Δηλαδή να τοποθετείται πριν ο άνδρας έρθει σε επαφή με τα γεννητικά όργανα της γυναίκας και να αφαιρείται αμέσως μετά την εκσπερμάτωση. Ταυτόχρονά υπάρχει ο κίνδυνος να σπάσει ή να τρυπήσει, ειδικά αν είναι από λάτεξ και χρησιμοποιείται μαζί με λιπαντικά υγρά.

Γυναικείο προφυλακτικό 
Το γυναικείο προφυλακτικό μοιάζει με το αντρικό. Είναι κατασκευασμένο από πολυουρεθάνη και είναι λιπασμένο ήδη με σιλικόνη. Μπορεί να τοποθετηθεί έως και 8 ώρες στον κόλπο πριν από την σεξουαλική επαφή. 
Το γυναικείο προφυλακτικό δεν είναι αρκετά διαδεδομένο στη χώρα μας. Είναι πιο ακριβό από το αντρικό αλλά δίνει στη γυναίκα την πρωτοβουλία των κινήσεων όσον αφορά την αντισύλληψη. Οι κανόνες χρήσης του είναι ουσιαστικά οι ίδιοι με του αντρικού με τη διαφορά ότι πρέπει να δίνεται προσοχή ώστε το πέος να μην εισχωρήσει μεταξύ του κόλπου και του προφυλακτικού. Προστατεύει και αυτό από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί με λιπαντικά υγρά.

Κολπικό διάφραγμα / κολπική τραχηλική καλύπτρα 
Κάθε μία από αυτές τις επιλογές αυτές τοποθετείται μέσα στον κόλπο με τέτοιο τρόπο ώστε να εφαρμόζει άνετα στον τράχηλο. Και οι δύο μέθοδοι είναι αμφότερα κατασκευασμένα από λάτεξ ή πλαστικό. Πριν από την σεξουαλική επαφή χρησιμοποιούνται μαζί με σπερματοκτόνο (κρέμα ή τζέλ). Το διάφραγμα μπορεί να παραμείνει μέχρι και 6 ώρες μετά την σεξουαλική επαφή ενώ η τραχηλική καλύπτρα 8 ώρες, όχι όμως περισσότερο από 24 ώρες για την αποφυγή του συνδρόμου τοξικής καταπληξίας.. Η εκπαίδευση τους είναι απαραίτητη στη τεχνική τοποθέτησής τους από εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας. Τοποθετούνται κατόπιν ιατρικής συνταγής. Έχουν μεγάλο ποσοστό αποτυχίας λόγω δυσκολίας της εφαρμογής τους. Προσφέρουν προστασία ενάντια του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και ορισμένων σεξουαλικών μεταδιδόμενων ιών. Είναι μέθοδοι που τείνουν να εξαφανιστούν. 

Αντισυλληπτικός σπόγγος 
Είναι ένας μικρός στρογγυλός αναλώσιμος σπόγγος φτιαγμένος από αφρό πολυουρεθάνης, με μια εισολκή στο κέντρο του ώστε να εφαρμόζει στο τραχηλικό στόμιο, και μια ταινία για την αφαίρεσή του. Περιέχει προστασία επί 24 ώρες και πρέπει να παραμείνει για τουλάχιστον 6 ώρες μετά την σεξουαλική επαφή. Είναι εμποτισμένος με σπερματοκτόνο. Μπορεί να αγοραστεί χωρίς ιατρική συνταγή. Είναι μη αποτελεσματικός διότι πολλές φορές ο σπόγγος μπορεί να μετακινηθεί και να πέσει από τον τράχηλο. Δεν προστατεύει από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. 

⦁    ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΑ ΣΠΕΙΡΑΜΑΤΑ (ΣΠΙΡΑΛ) 
Το ενδομήτριο σπείραμα (σπιράλ) είναι μικρή συσκευή που περιέχει είτε χαλκό είτε ορμόνη λεβονογεστρέλη, το οποίο εισάγεται μέσα στην μήτρα. Τοποθετείται από εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας. Καταστάσεις όπως υπάρχον κύηση, πυελική φλεγμονώδης νόσος, συγγενείς ανωμαλίες, ινομυώματα κ.α. θα πρέπει να αποκλειστούν πριν την τοποθέτησή του. Αν και θεωρητικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από έφηβες και άτοκες γυναίκες, αποτελεί μέθοδο που συνήθως επιλέγουν γυναίκες που έχουν ήδη τεκνοποιήσει. Έχει πολύ μεγάλη αποτελεσματικότητα και είναι σχετικά φθηνή. Η αντισυλληπτική του δράση εξασφαλίζει αποφυγή της εγκυμοσύνης έως και 10 χρόνια.

Η ενδομήτρια συσκευή αντισύλληψης είναι μια πολύ αξιόπιστη μέθοδος (99% επιτυχής). Δεν επιτρέπει στο σπέρμα να γονιμοποιήσει το ωάριο ή και αν αυτό συμβεί δεν επιτρέπει την εμφύτευση του ωαρίου στο ενδομήτριο.
Το απλό σπιράλ αποτελείται από πλαστικό και χαλκό. Τοποθετείται πάντα από το γυναικολόγο και μπορεί να μείνει στη μήτρα μέχρι και 5 χρόνια ανάλογα με το είδος του. Αν η γυναίκα είναι άνω των 40 ετών μπορεί να παραμείνει μέχρι και την εμμηνόπαυση.
Δεν προστατεύει από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και η περίοδος μπορεί να γίνει αρκετά πιο βαριά με την τοποθέτησή του γι’ αυτό και δεν συνιστάται σε γυναίκες με προβλήματα στον κύκλο τους. Επίσης η τοποθέτησή του μπορεί να είναι λίγο δύσκολη σε γυναίκες που δεν έχουν τεκνοποιήσει.
Το σπιράλ με προγεστερόνη είναι σχετικά καινούριο στη χώρα μας και είναι το ίδιο αποτελεσματικό με του χαλκού. Παρέχει σχετικά καλύτερη προστασία από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και έχει ευεργετική δράση στα προβλήματα της περιόδου. Μετά από ένα αρχικό διάστημα 3-6 μηνών όπου η περίοδος είναι σχετικά ανώμαλη, το αίμα στην περίοδο μειώνεται ή και εξαφανίζεται εντελώς μέχρι το σπιράλ να αφαιρεθεί μετά από 5 περίπου χρόνια. Η μέθοδος αυτή είναι εξαιρετική για γυναίκες με πολύ αίμα που είναι πολύ δύσκολο να ρυθμιστεί.
Μειονεκτήματά του είναι η υψηλή τιμή.

⦁    Ορμονικές – φαρμακευτικές μέθοδοι αντισύλληψης
Πρόκειται για την λήψη αντισυλληπτικών χαπιών, τα οποία χορηγούνται σε γυναίκες μόνο με ιατρική συνταγή και λαμβάνονται συστηματικά σύμφωνα με τις οδηγίες του ιατρού. Με μηδαμινό ποσοστό αποτυχίας (0,2-0,5%) το ‘χάπι’ χορηγείται από το γυναικολόγο σε νέες, σχετικά, γυναίκες, που δεν καπνίζουν, ύστερα από εξέταση της κατάστασης του κόλπου, τεστ Παπανικολάου, καλλιέργεια, εξετάσεις αίματος. Τα νέα αντισυλληπτικά χάπια περιέχουν λιγότερες ορμόνες, είναι πιο ασφαλή και δεν προκαλούν παρενέργειες. ‘Μύθος’ ότι το ‘χάπι’ συνεπάγεται αναγκαστικά αύξηση του βάρους της γυναίκας. Η νέα κοπέλα, που προσέχει τη διατροφή της, μπορεί να μην παχύνει καθόλου όταν θα πάρει αντισυλληπτικά. Όταν όμως το ‘χάπι’ συνδυαστεί με τσιγάρο μπορεί να προκαλέσει ακόμα και θρομβοεμβολικά επεισόδια. Γι’ αυτό καπνίστριες, προσοχή!
 Λιγότερο διαδεδομένες χρήσεις της ορμονικής αντισύλληψης αποτελούν οι αντισυλληπτικές ενέσεις, τα αντισυλληπτικά εμφυτεύματα και έμπλαστρα και ο κολπικός δακτύλιος.
Στις ορμονικές μεθόδους αντισύλληψης ανήκει και η επείγουσα μέθοδος αντισύλληψης, κοινώς το χάπι της επόμενης ημέρας.

Ορμονικά αντισυλληπτικά δισκία 
Τα ορμονικά αντισυλληπτικά δισκία θεωρούνται ότι έχουν τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα ορμονικής αντισύλληψης όταν λαμβάνονται με τον σωστό τρόπο (1 χάπι κάθε ημέρα την ίδια ώρα). Πρόκειται για χάπια που περιέχουν οιστρογόνο και προγεστερόνη ή μόνο προγεστερόνη και χορηγούνται με ιατρική συνταγή. Το αντισυλληπτικό χάπι με τη προγεστερόνη, το οποίο ονομάζεται και « μίνι χάπι » είναι μια καλή επιλογή σε γυναίκες που δε μπορούν να λάβουν ορμονική θεραπεία με οιστρογόνα. Δεν προστατεύουν από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, έχουν όμως πολλές ευεργετικές δράσεις όπως τη μείωση κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του ενδομήτριου και των ωοθηκών. 

Επείγουσα αντισύλληψη 
Η πιο δημοφιλής μέθοδος επείγουσας αντισύλληψης στην Ελλάδα είναι το λεγόμενο « χάπι της επόμενης ημέρας» και μπορεί να χρησιμοποιηθεί από γυναίκες οποιασδήποτε ηλικίας. Το χάπι της επείγουσας αντισύλληψης παρέχει προστασία από ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη μετά από σεξουαλική επαφή χωρίς τη χρήση αντισύλληψης. Χορηγείται χωρίς ιατρική συνταγή και αν ληφθεί σε λιγότερο από 72 ώρες έχει μεγάλο ποσοστό επιτυχίας. Η γυναίκα εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιήσει και την ενδομήτρια συσκευή με χαλκό η οποία μπορεί να τοποθετηθεί από τον γυναικολόγο έως και 5 ημέρες από την τελευταία σεξουαλική επαφή χωρίς αντισύλληψη. (βλέπε και άρθρο «Επείγουσα Αντισύλληψη»)

Ορμονικό εμφύτευμα 
Το εμφύτευμα είναι μια ενιαία, λεπτή ράβδος που εισάγεται κάτω από το δέρμα του βραχίονα της γυναίκας με μικρή χειρουργική επέμβαση. Απελευθερώνει την ορμόνη προγεστερόνη στη κυκλοφορία του αίματος της γυναίκας και πρόκειται για μια μακροχρόνια και αποτελεσματική μέθοδος. Ωστόσο δεν προστατεύει από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και καθυστερεί να επαναφέρει τη γονιμότητα στη γυναίκα. 

Ορμόνη σε ενέσιμη μορφή 
Η ενέσιμη αντισύλληψη απελευθερώνει υδρόξυ-προγεστερόνη στη κυκλοφορία του αίματος της γυναίκας και χορηγείται κάθε 3 μήνες από εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας. Χορηγείται μόνο με ιατρική συνταγή. Δεν προστατεύει από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, καθυστερεί να επαναφέρει τη γονιμότητα στη γυναίκα και μπορεί να προκαλέσει μείωση οστικής πυκνότητας. 

Ορμονικός κολπικός δακτύλιος 
Ο κολπικός δακτύλιος είναι ένας μαλακός, εύκαμπτος πλαστικός δακτύλιος που τοποθετείται μέσα στον κόλπο και απελευθερώνει οιστρογόνο και προγεστερόνη. Τοποθετείται με ιατρική συνταγή για ένα διάστημα τριών εβδομάδων, βγαίνει την τέταρτη εβδομάδα για να έχει περίοδο η γυναίκα και τοποθετείται καινούργιο. Πιθανόν διαταραχές την έμμηνου ρύσεως είναι συχνές αλλά όχι επιβλαβείς. Για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα καλό θα είναι να μην υπάρχει καθυστέρηση της επανατοποθέτησης. 

Ορμόνες με διαδερμική χορήγηση – Αντισυλληπτικό επίθεμα (Patch) 
Το εβδομαδιαίο διαδερμικό αντισυλληπτικό επίθεμα (patch) τοποθετείται την ίδια ημέρα της εβδομάδας για τρείς εβδομάδες και ακολουθεί μια εβδομάδα διακοπής. Τοποθετείται ως αυτοκόλλητο πάνω στη κοιλιά, στο μηρό και στο πάνω μέρος του σώματος όμως απαγορεύεται όμως στο στήθος. Έχει παρόμοια αποτελεσματικότητα με αυτή των αντισυλληπτικών δισκίων και του ορμονικού κολπικού δακτυλίου.

⦁    Χειρουργικές μέθοδοι αντισύλληψης

Η Στείρωση της γυναίκας με τρόπο λαπαροσκοπικό ή χειρουργικό τίθενται ‘εκτός λειτουργίας’ οι σάλπιγγες. Το αποτέλεσμα δεν είναι κατ’ ανάγκη μόνιμο και η λειτουργία των σαλπίγγων μπορεί να αποκατασταθεί ως ένα βαθμό.
Η Στείρωση του άνδρα ή βαζεκτομή μέθοδος που εφαρμόζεται κατά κόρον στην Αμερική και σε καμία περίπτωση δεν συνεπάγεται απώλεια ανδρισμού αλλά προϊόν ώριμης σκέψης του άνδρα που απέκτησε παιδιά και θέλει πλέον να απολαύσει άφοβα τον έρωτα με την σύντροφό του.

Απολίνωση σαλπίγγων 
Η απολίνωση σαλπίγγων εφαρμόζεται σε γυναίκες που θεωρούν ότι έχουν ολοκληρώσει την τεκνοποίησή τους και που θέλουν μια μόνιμη μέθοδο αντισύλληψης. Αποτελεί τον πιο συχνό τρόπο αντισύλληψης σε γυναίκες άνω των 30 στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Είναι αποτελεσματική και σχετικά απλή επέμβαση. Σε περίπτωση όμως που η γυναίκα αλλάξει γνώμη και θελήσει να τεκνοποιήσει το ποσοστό επιτυχίας είναι εξαιρετικά χαμηλό.

Απόφραξη σπερματικού πόρου 
Η απόφραξη του σπερματικού πόρου αποτελεί μια μόνιμη μέθοδο αντισύλληψης για τον άντρα και είναι κατάλληλη για ανθρώπους που δεν επιθυμούν να κάνουν παιδιά. Εφόσον η επέμβαση γίνει με επιτυχία, ο άντρας δεν χρειάζεται να ξαναχρησιμοποιήσει καμία μέθοδο αντισύλληψης. Δυστυχώς όμως έχει μεγάλο ποσοστό αποτυχίας διότι οι σωλήνες που μεταφέρουν το σπέρμα μπορούν να ξαναδημιουργηθούν άμεσα ή σε μερικά χρόνια

Καμία μέθοδος αντισύλληψης δεν είναι 100% αποτελεσματική , οι περισσότερες κυμαίνονται σε ποσοστό 82% (αντρικό προφυλακτικό) με 99,8% (ορμονικό εμφύτευμα). Η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια κάθε μεθόδου αντισύλληψης αξιολογούνται με βάση τα χαρακτηριστικά και τους παράγοντες κινδύνου (περιορισμούς) του κάθε ατόμου. Η επιλογή της κάθε μεθόδου αντισύλληψης, Μέθοδοι αντισύλληψης που θα μας απασχολήσουν στο μέλλον είναι: η ορμονική ρινική μέθοδος (spray), το unisex προφυλακτικό και το αντρικό αντισυλληπτικό χάπι. εξαρτάται από τις ανάγκες του ατόμου. Η αντισύλληψη είναι μια πρακτική ευρέως αποδεκτή σε όλον τον κόσμο, ωστόσο παρόλο που στη σύγχρονη εποχή κάθε γυναίκα έχει τη δυνατότητα εξατομικευμένης επιλογής αντισυλληπτικής μεθόδου

⦁    Μέχρι πότε πρέπει να χρησιμοποιεί μια γυναίκα αντισύλληψη;
Όσο κι αν φαίνεται υπερβολικό είναι απαραίτητη η χρήση κάποιας αντισυλληπτικής μεθόδου μέχρι την οριστική εμμηνόπαυση της γυναίκας. Αυτό γίνεται γιατί μια γυναίκα η οποία για παράδειγμα είναι 47 ετών μπορεί έστω και σε αραιά διαστήματα να παράγει ένα ωάριο που να είναι καλής ποιότητας και να γονιμοποιηθεί οδηγώντας σε εγκυμοσύνη. Μπορεί βέβαια οι πιθανότητες να συμβεί αυτό να είναι αρκετά μειωμένες (κάτω από 5%), αλλά δεν παύουν να υπάρχουν. Έτσι λοιπόν πρέπει να χρησιμοποιείται κάποιο είδος αντισύλληψης για ένα χρόνο μετά την τελευταία περίοδο αν η γυναίκα είναι άνω των 50 ετών και για δύο χρόνια αν είναι κάτω των 50.
Οπωσδήποτε υπάρχουν εξαιρέσεις στον κανόνα αυτό. Για παράδειγμα στα ζευγάρια που έχουν κάποιο πρόβλημα υπογονιμότητας και ο ένας από τους δύο συντρόφους δεν μπορεί να τεκνοποιήσει.