Έκτοπη κύηση

Τι είναι;
Είναι η εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου εκτός της κοιλότητας της μήτρας (ενδομήτριο), συνήθως στις σάλπιγγες αλλά και σε ανώμαλες θέσεις της μήτρας. Η κατάσταση αυτή αφορά το 0,25% – 1 % όλων των κυήσεων.
Θέσεις έκτοπης κύησης
Οι περισσότερες εξωμήτριες κυήσεις (90%) συμβαίνουν στη σάλπιγγα, οι οποίες είναι γνωστές ως σαλπιγγικές κυήσεις, αλλά η εμφύτευση μπορεί επίσης να συμβεί στον τράχηλο, στις ωοθήκες, στην ουλή της καισαρικής τομής  ή εντός της κοιλιάς.

Ποια είναι τα αίτια;
Κάθε παθολογική κατάσταση που εμποδίζει τη μεταφορά του εμβρύου (ένωση ωαρίου και σπερματοζωαρίου) από την σάλπιγγα στην κοιλότητα της μήτρας μπορεί να ευθύνεται για έκτοπη κύηση.
Τα αίτια αυτά μπορεί να είναι:
⦁    χειρουργικές επεμβάσεις στις σάλπιγγες
⦁    φλεγμονές των σαλπίγγων και της γυναικείας πυέλου (κυρίως γονοκοκκικής και χλαμυδιακής αιτιολογίας)
ενδομητρίωση
⦁    χρήση ⦁    ενδομητρικών σπειραμάτων
⦁    απόφραξη των σαλπίγγων
⦁    προηγηθείσα έκτοπη κύηση
⦁    εξωσωματική γονιμοποίηση 
⦁    κάπνισμα

Πώς γίνεται η διάγνωση;
1.Τα αρχικά συμπτώματα μιας έκτοπης κύησης είναι ακαθόριστα, μη ειδικά και μπορεί να περιλαμβάνουν πόνο χαμηλά στην κοιλιά και ήπια αιμορραγία. Σε μερικές περιπτώσεις, η γυναίκα δεν παρουσιάζει συμπτώματα. Όταν όμως η γυναίκα αμελήσει να συμβουλευθεί τον ιατρό της, η εξωμήτρια εγκυμοσύνη μπορεί να εξελιχθεί και να ραγεί («να σπάσει»), δημιουργώντας έντονη αιμορραγία και οδηγώντας έτσι σε δυσάρεστες καταστάσεις, πολλές φορές απειλητικές για τη ζωή της γυναίκας.
2.Η οριστική διάγνωση γίνεται με την χρήση του διακολπικού υπερηχογραφήματος και για περαιτέρω αντικειμενικότητα και ακρίβεια με την εφαρμογή του τρισδιάστατου υπέρηχου. Η απεικόνιση του εμβρύου στην κοιλότητα της μήτρας στην πραγματικότητα αποκλείει μια εξωμήτρια εγκυμοσύνη, εκτός των περιπτώσεων που συνυπάρχει εξωμήτρια και ενδομήτρια εγκυμοσύνη που συμβαίνει σπάνια (κυρίως σε εξωσωματική γονιμοποίηση) και ονομάζεται ετερότοπη κύηση. Το διακολπικό υπερηχογράφημα μπορεί να απεικονίσει την εγκυμοσύνη (σάκος, έμβρυο και προϊόντα της κύησης) που βρίσκεται εκτός της μήτρας. Στις περιπτώσεις εκείνες που δεν υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα χρησιμοποιείται ο τρισδιάστατος υπέρηχος που δίνει σαφείς πληροφορίες για την εντόπιση της παθολογικής εγκυμοσύνης (εξωμήτρια εγκυμοσύνη), δίνοντας έτσι στον ιατρό την δυνατότητα να επιλέξει την ορθή θεραπευτική αγωγή (φαρμακευτική ή χειρουργική).
3.Ιδιαίτερο βοηθητικό ρόλο στη διάγνωση της έκτοπης κύησης παίζει η β-χοριακή γοναδοτροπίνη και η προγεστερόνη. Η μέτρηση δύο διαδοχικών τιμών της β-χοριακής γοναδοτροπίνης και αύξηση σε ποσοστό μικρότερο του 66% θέτει την υπόνοια εξωμήτριας  κύησης. Η τιμή της προγεστερόνης μπορεί να δώσει χρήσιμες πληροφορίες για την εξέλιξη της εγκυμοσύνης (τιμή μεγαλύτερη από 25 μονάδες) αλλά δεν μπορεί να διακρίνει μια εξωμήτρια εγκυμοσύνη από μία ενδομήτρια.

Γιατί έχει σημασία η έγκαιρη διάγνωση μιας εξωμήτριας εγκυμοσύνης;
Πρέπει να τονισθεί ότι η υπερηχογραφική (οριστική) διάγνωση πρέπει να γίνεται από γυναικολόγο ο οποίος γνωρίζει τα υπερηχογραφικά κριτήρια μιας εξωμήτριας εγκυμοσύνης, είναι εξειδικευμένος στην γυναικολογική υπερηχογραφία και διαθέτει υψηλής ευαισθησίας μηχάνημα με δυνατότητα τρισδιάστατης απεικόνισης. Η έγκαιρη διάγνωση θα οδηγήσει στην έγκυρη και ορθή θεραπεία (φαρμακευτική ή χειρουργική) ανάλογα με το που εντοπίζεται η εξωμήτρια κύηση. Έτσι θα αποφευχθούν άσκοπες χειρουργικές επεμβάσεις, θα διατηρηθεί στο ακέραιο η γονιμότητα της γυναίκας και το σπουδαιότερο, θα μειωθεί η γυναικεία νοσηρότητα και θνητότητα.
Ποια είναι η θεραπεία;
Έχοντας κάνει σωστά τη διάγνωση μιας εξωμήτριας εγκυμοσύνης θα ακολουθήσουμε και την αντίστοιχη θεραπευτική επιλογή. Κάθε περίπτωση πρέπει να εξατομικεύεται. Κύριο μέλημα του ιατρού, είναι η ασφαλέστερη και όσο το δυνατόν λιγότερο παρεμβατική μέθοδος χωρίς να υπάρχουν δυσάρεστες επιπτώσεις σε μελλοντική τεκνοποίηση.
Σε κάποιες περιπτώσεις, οφείλει ο ιατρός να περιμένει (expectant management) γιατί μπορεί η εξωμήτρια εγκυμοσύνη να απορροφηθεί (παλίνδρομος εξωμήτρια κύηση).
Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να εφαρμοσθεί η χορήγηση μεθοτρεξάτης ή συνδυασμοί φαρμάκων, σε συγκεκριμένη δοσολογία και παρακολούθηση της γυναίκας λόγω των παρενεργειών των φαρμάκων.

Τέλος, η χειρουργική θεραπεία έχει ένδειξη εκεί όπου αποτυγχάνει η φαρμακευτική αγωγή ή εκεί όπου τα κλινικά συμπτώματα της γυναίκας (έντονος πόνος, αιμορραγία) είναι έντονα και τα υπερηχογραφικά κριτήρια δηλώνουν άμεση χειρουργική παρέμβαση.