HPV Εμβολιασμός
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας προσβάλλει περίπου 500.000 γυναίκες το χρόνο και στο 98% των περιπτώσεων προκαλείται από τη μόλυνση με συγκεκριμένους τύπους του ιού HPV (ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων – κονδυλωμάτων), ο οποίος προσβάλει το δέρμα και τους βλεννογόνους του ανθρωπίνου σώματος.
Η λοίμωξη με τον ιό των κονδυλωμάτων είναι πολύ συχνή και η πλειοψηφία των σεξουαλικά ενεργών γυναικών και ανδρών θα μολυνθεί κάποια στιγμή στη ζωή τους. Ο ιός μεταδίδεται κυρίως μέσω της σεξουαλικής επαφής και στις περισσότερες περιπτώσεις (90%) δεν προκαλεί κάποιο σύμπτωμα, καθώς ο οργανισμός καταφέρνει να τον ελέγξει μέσα σε χρονικό διάστημα δύο ετών από την μόλυνση.
Ωστόσο σε ορισμένες περιπτώσεις η μόλυνση με τον ιό στην επιφάνεια του τραχήλου επιμένει και με το πέρασμα των ετών οδηγεί στην εμφάνιση επικίνδυνων προκαρκινικών βλαβών (δυσπλασίες), οι οποίες αργότερα μπορούν να εξελιχθούν σε καρκίνο.

 
Ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV): Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενο Νόσημα
⦁    Υπάρχουν περισσότερα από 150 διαφορετικά στελέχη ιών HPV.
⦁    Ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την ανάπτυξη καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
⦁    Το μοναδικό μέσο πρόληψης είναι ο εμβολιασμός που προστατεύει από ορισμένους τύπους υψηλού κινδύνου.

Υπάρχει εμβόλιο και πότε πρέπει να πραγματοποιείται;
⦁    Υπάρχει και απευθύνεται σε για παιδιά, εφήβους ηλικίας από 9 ετών και άνω καθώς και ενήλικες.
⦁    Χορηγείται με σκοπό να προστατέψει έναντι των νοσημάτων που προκαλούνται από τους τύπους 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 και 58 του Ιού των Ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) που συμπεριλαμβάνουν:
⦁    Τις προ-καρκινικές βλάβες και τους καρκίνους των γεννητικών οργάνων της γυναίκας (τράχηλος μήτρας, αιδοίο και κόλπος).
⦁    Τις προ-καρκινικές βλάβες και τους καρκίνους του πρωκτού και τα γεννητικά κονδυλώματα σε άνδρες και γυναίκες.

Τι είναι το εμβόλιο εναντίον του HPV;
Ο εμβολιασμός γενικά προλαμβάνει τις λοιμώξεις που προκαλούν ορισμένα μικρόβια, προετοιμάζοντας την άμυνα του οργανισμού ώστε να τα αντιμετωπίσει επιτυχώς. Το εμβόλιο εναντίον του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) προστατεύει από τους τύπους του ιού που, συνήθως, ευθύνονται για τα κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων και τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
 
Πόσα διαφορετικά εμβόλια εναντίον του HPV κυκλoφορούν;
Διεθνώς, είναι διαθέσιμα τρία διαφορετικά είδη εμβολίων. Το Gardasil προλαμβάνει τη λοίμωξη από 4 διαφορετικούς τύπους του ιού (6, 11, 16, 18), ενώ το Cervarix από τους HPV 16 και 18. Το πιο σύγχρονο εμβόλιο λέγεται Gardasil 9 και προστατεύει από 9 διαφορετικούς τύπους του ιού (6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58).  Σημειώνεται πως οι τύποι 6 και 11 ενοχοποιούνται για το 90% των κονδυλωμάτων των γεννητικών οργάνων, ενώ οι τύποι 16 και 18 για το 70% των περιπτώσεων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Σε ποιες ηλικίες χορηγείται το εμβόλιο HPV σε άντρες και γυναίκες;

Το εμβόλιο HPV συνιστάται συνήθως για κορίτσια και αγόρια ηλικίας 11 ή 12 ετών. Είναι προτιμότερο για κορίτσια και αγόρια να λαμβάνουν το εμβόλιο προτού έχουν σεξουαλική επαφή και εκτεθεί στον ιό HPV. Η επιστημονική έρευνα έχει δείξει ότι η λήψη του εμβολίου σε νεαρές ηλικίες δεν συνδέεται με τον χρόνο έναρξης της σεξουαλικής δραστηριότητας.
 
Ανήλικα αγόρια και κορίτσια
Τα παιδιά ηλικίας 11 και 12 ετών μπορούν να λαμβάνουν δύο δόσεις εμβολίου HPV με διάστημα έξι μηνών ανάμεσα στις δόσεις, αντί για το πρόγραμμα τριών δόσεων. Οι νεότερης ηλικίας έφηβοι 9 και 10 ετών και οι έφηβοι ηλικίας 13 και 14 ετών μπορούν επίσης να λάβουν το εμβόλιο σε δυο δόσεις. Γενικά, η έρευνα έχει δείξει ότι το πρόγραμμα δύο δόσεων είναι αποτελεσματικό για παιδιά κάτω των 15 ετών.

Έφηβοι και ενήλικες άντρες και γυναίκες
Οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες που ξεκινούν τη σειρά εμβολίων αργότερα, σε ηλικίες 15 έως 26 ετών, θα πρέπει να λαμβάνουν τρεις δόσεις του εμβολίου.

Εάν είστε 9-14 ετών τη στιγμή της πρώτης ένεσης
⦁    Το εμβόλιο μπορεί να χορηγηθεί σε ένα σχήμα δύο ή τριών δόσεων για κορίτσια και αγόρια.
⦁    Για το σχήμα των δύο δόσεων, η 2η δόση πρέπει να χορηγείται 5 έως 13 μήνες μετά την 1η.
⦁    Για το σχήμα των τριών δόσεων, η 2η δόση πρέπει να χορηγείται δύο μήνες μετά την πρώτη δόση και η 3η δόση τέσσερις μήνες μετά τη 2η. Μεταξύ της 1ης και της 2ης δόσης πρέπει πάντα να μεσολαβεί διάστημα τουλάχιστον ενός μήνα, ενώ μεταξύ της 2ης και της 3ης δόσης πρέπει να μεσολαβεί διάστημα τουλάχιστον τριών μηνών. Και οι τρεις δόσεις πρέπει να χορηγούνται εντός διαστήματος 1 έτους.
⦁    Το εμβόλιο χορηγείται με ενδομυϊκή ένεση, κατά προτίμηση στον ώμο ή στον μηρό.

Εάν είστε 15 ετών τη στιγμή της πρώτης ένεσης
⦁    Το εμβόλιο μπορεί να χορηγηθεί σύμφωνα με ένα σχήμα 3-δόσεων:
⦁    1η δόση: σε επιλεγμένη ημερομηνία
⦁    δόση: 2 μήνες μετά την 1η δόση (όχι νωρίτερα από 1 μήνα μετά την 1η δόση)
⦁    3η δόση: 6 μήνες μετά την 1η δόση (όχι νωρίτερα από 3 μήνες μετά τη 2η δόση)
⦁    Και οι τρεις δόσεις πρέπει να χορηγηθούν μέσα στη διάρκεια 1 έτους.

Εάν ξεχάσετε μία δόση του εμβολίου
Εάν μία προγραμματισμένη ένεση παραληφθεί, ο ιατρός σας θα αποφασίσει πότε θα δοθεί η δόση που παραλήφθηκε. Είναι σημαντικό να ακολουθείτε τις οδηγίες του ιατρού σας. Εάν ξεχάσετε την προγραμματισμένη ημερομηνία, συμβουλευθείτε τον ιατρό σας.
Όταν λαμβάνετε το εμβόλιο ως πρώτη δόση, η ολοκλήρωση του εμβολιαστικού σχήματος θα πρέπει επίσης να γίνεται με το ίδιο εμβόλιο, και όχι με άλλο εμβόλιο HPV. Η ανάγκη για αναμνηστική δόση δεν έχει τεκμηριωθεί.

Οι γυναίκες που έχουν κάνει το εμβόλιο για HPV πρέπει να κάνουν τεστ ΠΑΠ;
Ναι. Το εμβόλιο HPV δεν αντικαθιστά το τεστ ΠΑΠ. Η τακτική εξέταση για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας μέσω τακτικών τεστ Παπανικολάου που ξεκινούν από την ηλικία των 21 ετών παραμένει ουσιαστικό μέρος της προληπτικής υγειονομικής φροντίδας των γυναικών.

Είναι το εμβόλιο ασφαλές; 
Ναι. Οι διεθνούς κύρους οργανισμοί (FDA, CDC κ.α.) έχουν καταγράψει τις παρενέργειες του εμβολίου (μετά από χορήγηση εκατομμυρίων δόσεων) και διαβεβαιώνουν ότι πρόκειται για ασφαλές εμβόλιο.

Παρενέργειες εμβολίου
Το εμβόλιο HPV παρουσιάζει ήπιες αντιδράσεις σχεδόν όπως όλα τα εμβόλια, δηλαδή πόνο, οίδημα, ερυθρότητα και πιθανώς τοπική αλλεργική αντίδραση στο σημείο της ένεσης.

Μπορούν να κάνουν το εμβόλιο οι έγκυες; 

 Δεν έχει μελετηθεί η ασφάλειά του σε έγκυες. Από μεμονωμένα περιστατικά φάνηκε, ότι δεν υπήρξε κίνδυνος για την έγκυο ή για το έμβρυο. Όμως, επειδή δεν υπάρχουν επαρκείς μελέτες δεν συνιστάται να αρχίζει ο εμβολιασμός  κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Εάν μια έγκυος έχει ήδη κάνει την πρώτη δόση ή τις δύο πρώτες δόσεις, συνιστάται να περιμένει και να κάνει τη δόση που υπολείπεται μετά το τέλος της εγκυμοσύνης. Μπορεί να κάνει τις συμπληρωματικές δόσεις και στην λοχεία.

Συνιστάται ο εμβολιασμός και μετά την έναρξη των σεξουαλικών επαφών; 
Ναι συνιστάται. Εάν ένας έφηβος ή μια έφηβη  έχει ήδη αρχίσει σεξουαλικές επαφές δεν σημαίνει ότι έχουν μολυνθεί από όλους τους τύπους που καλύπτονται από το εμβόλιο.  Συνιστάται επομένως ο εμβολιασμός και σε μεγαλύτερες ηλικίες για να προληφθούν ενδεχόμενες νέες μολύνσεις.  

Συνιστάται η χορήγηση του εμβολίου μετά από τη θεραπεία προκαρκινικών αλλοιώσεων που οφείλονται στους HPV; 
Ναι συνιστάται.  Υπάρχουν αρκετές μελέτες που αποδεικνύουν ότι η χορήγηση του HPV εμβολίου αμέσως μετά από τη θεραπεία μιας προκαρκινικής αλλοίωσης, έχει ευεργετική δράση, επειδή μειώνει τα ποσοστά επανεμφάνισης της προκαρκινικής αλλοίωσης στο μέλλον.
 
Παράλληλα μια εμμένουσα μόλυνση από τον ιό HPV στον τράχηλο, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε κάποια προκαρκινική αλλοίωση, σχεδόν πάντα οφείλεται σε έναν μόνο τύπο του ιού και όχι σε ταυτόχρονη μόλυνση από πολλαπλούς επικίνδυνους τύπους.
Για το λόγο αυτό η μόλυνση ή η νόσηση από τον ιό HPV δεν θα πρέπει να αποτελεί αντένδειξη πραγματοποίησης του εμβολιασμού.

Όσοι έχουν κάνει τα παλαιότερα εμβόλια μπορούν να εμβολιαστούν με τα νεότερα, τα οποία καλύπτουν περισσότερους τύπους του ιού;
Με τα σημερινά δεδομένα ναι.
Για παράδειγμα κάποιος που έχει εμβολιαστεί με το Gardasil 4 μπορεί να λάβει έναν πλήρη εμβολιαστικό κύκλο (3 δόσεις) με το Gardasil 9 για επιπρόσθετη προστασία.

Είναι απαραίτητη η συνέχιση του προληπτικού ελέγχου με τεστ Παπ ή Τεστ HPV υψηλού ρίσκου σε γυναίκες, οι οποίες έχουν εμβολιαστεί;
Τα εμβόλια ενάντια στον ιό HPV δεν προστατεύουν έναντι όλων των τύπων, οι οποίοι μπορούν να προκαλέσουν προκαρκινικές και αργότερα καρκινικές αλλοιώσεις στον τράχηλο της μήτρας. Παράλληλα σε ορισμένες περιπτώσεις ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας δεν προκύπτει ως αποτέλεσμα της μόλυνσης από τον ιό HPV.
 
Ως εκ τούτου οι προληπτικές εξετάσεις για την ανίχνευση προκαρκινικών αλλοιώσεων στον τράχηλο της μήτρας (τεστ Παπ, τεστ HPV υψηλού ρίσκου) οφείλουν να πραγματοποιούνται στα καθορισμένα χρονικά διαστήματα ακόμα και στις γυναίκες, οι οποίες έχουν εμβολιαστεί.