Καισαρική Τομή Vs Ατραυματική Καισαρική Τομή Misgav-Ladach
Η καισαρική τομή είναι μία χειρουργική επέμβαση η οποία επιλέγεται όταν ο φυσιολογικός τοκετός εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία της μητέρας ή του εμβρύου. Με την κατάλληλη ένδειξη η επέμβαση εφαρμόζεται στο 15-20% (ιδανικό ποσοστό) περίπου των εγκύων και αποτελεί μία σωτήρια ιατρική παρέμβαση, η οποία έχει σώσει εκατομμύρια ζωές. Αρκετές φορές πραγματοποιείται ύστερα από αίτηση, χωρίς να υπάρχει ιατρικός λόγος. Τα ποσοστά καισαρικής στην Ελλάδα αγγίζουν το 45-50%.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) καθιερώνει ένα βέλτιστο ποσοστό καισαρικών τομών μεταξύ 5% και 15%: «Ως ποσοστό των γεννήσεων στον πληθυσμό, το ποσοστό καισαρικών τομών θα πρέπει να είναι μεταξύ 5% και 15% - επειδή ένα χαμηλότερο ποσοστό στο 5%, θα έδειχνε ότι ορισμένες γυναίκες με σοβαρές επιπλοκές δεν θα λάμβαναν το επαρκές επίπεδο φροντίδας».
Διαδικασία καισαρικής τομής
Η επέμβαση διαρκεί περίπου 40 λεπτά. Μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε με επισκληρίδιο/ραχιαία αναισθησία όντας η γυναίκα ξύπνια (πλειοψηφία των περιπτώσεων) ή υπό γενική αναισθησία (κυρίως σε κατεπείγουσες ενδείξεις).
Μια τομή 10-15 εκ. πραγματοποιείται στο κάτω μέρος της κοιλιάς της μητέρας. Η τομή αυτή πραγματοποιείται αρκετά χαμηλά στο εφήβαιο (bikini) και δεν είναι ορατή όταν η γυναίκα φορά εσώρουχο ή μαγιό.
Στη συνέχεια πραγματοποιείται σταδιακή διάνοιξη των διαφόρων στρωμάτων καθώς και μια δεύτερη τομή στη μήτρα, η οποία ανοίγεται για να απομακρυνθεί το μωρό. Η διαδικασία ολοκληρώνεται με την χειρουργική συρραφή των διαφόρων στρωμάτων.
Το δέρμα συρράφεται με πλαστική χειρουργική ραφή με απορροφήσιμα ράμματα και η γυναίκα δε βλέπει καθόλου ράμματα και ούτε χρειάζεται να τα αφαιρέσει.
Η γυναίκα κατά τη διάρκεια της καισαρικής τομής, χάρη στην επισκληρίδιο αναισθησία, δεν αισθάνεται πόνο. Αμέσως μετά την έξοδο του μωρού, η μαία δίνει το μωρό στην αγκαλιά της μητέρας.
Ενδείξεις καισαρικής τομής
Η εφαρμογή της καισαρικής τομής γίνεται σε καταστάσεις όπου δεν είναι εφικτό να διενεργηθεί κολπικός τοκετός ή όταν αυτός εγκυμονεί κινδύνους για τη μητέρα ή το μωρό.
Οι πιο συχνές ενδείξεις για τη διενέργεια καισαρικής τομής είναι οι εξής:
Από τη μητέρα
⦁ Βαριά προεκλαμψία ή εκλαμψία
⦁ Ιστορικό χειρουργικής επέμβασης στη μήτρας συμπεριλαμβανομένων δύο ή περισσοτέρων καισαρικών τομών ή εκπυρηνίσεις ινομυωμάτων
⦁ Λοίμωξη με HIV της μητέρας με υψηλό ιικό φορτίο (HIV με χαμηλό ιικό φορτίο δεν αποτελεί απαραίτητα ένδειξη για καισαρική τομή
⦁ Λοιμώξεις όπως HPV (με μεγάλο ιικό φορτίο) και έρπητας γεννητικών οργάνων
⦁ Ιστορικό σοβαρών παθήσεων όπως αποκόλληση αμφιβληστροειδούς
⦁ Ιστορικό τραυματικού φυσιολογικού τοκετού
⦁ Ιστορικό ρήξης μήτρας
⦁ Επιθυμία μητέρας
Από το έμβρυο
⦁ Ανωμαλίες προβολής και θέσης του εμβρύου (ισχιακή προβολή ή εγκάρσιες θέσεις)
⦁ Μεγάλο βάρος εμβρύου (συνηθέστερα άνω των 4.500γρ)
⦁ Έντονη ενδομήτρια καθυστέρηση ανάπτυξης και ανεπάρκεια πλακούντα
⦁ Παθολογικό καρδιοτοκογράφημα- Εμβρυϊκή δυσφορία
⦁ Ενδομήτρια λοίμωξη του εμβρύου μετά από ρήξη θυλακίου
⦁ Πολύδυμη κύηση
Άλλες επιπλοκές
⦁ Προδρομικός πλακούντας που ουσιαστικά φράζει την έξοδο της μήτρας (τράχηλος). Αυτό καλείται και placenta praevia.
⦁ Αποκόλληση πλακούντα
⦁ Μη εξέλιξη τοκετού
⦁ Αποτυχημένη πρόκληση τοκετού
⦁ Πρόπτωση ομφάλιου λώρου
Χρόνος ανάρρωσης
Η λεχώνα μετά την καισαρική τομή δεν μπορεί να κινηθεί άνετα. Παρόλα αυτά την ίδια μέρα της εγχείρησης μπορεί να σηκωθεί από το κρεβάτι, αφαιρείται ο ουροκαθετήρας και μπορεί να φάει ελαφρά. Επιβάλλεται να περπατήσει, όσο δύσκολο και να είναι, ώστε να αρχίσουν να επανέρχονται σταδιακά οι σωματικές της λειτουργίες (θα την βοηθήσει να αποβάλλει τα αέρια). Ο πόνος από την τομή καταπολεμάται επιτυχώς με τη χορήγηση κατάλληλων αναλγητικών. Μάλιστα, στην περίπτωση που έχει γίνει επισκληρίδιος αναισθησία, τότε συνεχίζεται η έγχυσή της για τη μείωση του πόνου. Η ροή των λοχείων είναι κανονική σαν να είχε γεννήσει με φυσιολογικό τοκετό. Η καισαρική τομή δεν εμποδίζει σε τίποτα την διαδικασία του θηλασμού. Ο χρόνος ανάρρωσης μετά από μία καισαρική τομή είναι περίπου 2 με 3 μέρες και διαφοροποιείται ανάλογα με την περίπτωση.
Επιπλοκές καισαρικής τομής
Η καισαρική τομή είναι μία ασφαλής χειρουργική επέμβαση με ελάχιστη πιθανότητα επιπλοκών στη σύχρονη μαιευτική.
Βιβλιογραφικά αναφέρονται οι σπάνιες επιπλοκές όπως σε κάθε χειρουργική επέμβαση (ακόμα και σε φυσιολογικό τοκετό)
Οι άμεσες (διεγχειρητικές) επιπλοκές που ενδέχεται να προκύψουν κατά τη διάρκεια της καισαρικής τομής είναι οι εξής:
⦁ Αιμορραγία
⦁ Επιπλοκές από την αναισθησία
⦁ Κάκωση της ουροδόχου κύστης και των ουρητήρων
Μετεγχειρητικά, οι συνήθεις επιπλοκές περιλαμβάνουν:
⦁ Επιμόλυνση του χειρουργικού τραύματος και διαταραχές επούλωσης
⦁ Φλεγμονή της μήτρας, των παραμητρίων και του εσωτερικού της κοιλιάς
⦁ Δημιουργία αιματώματος
⦁ Εμφάνιση θρομβοεμβολικής νόσου
Ατραυματική καισαρική τομή Misgav-Ladach
Η ατραυματική καισαρική τομή με τη μέθοδο Misgav-Ladach αποτελεί μία σύγχρονη τεχνική, με σαφή και αποδεδειγμένα πλεονεκτήματα για τη μητέρα και το παιδί, έναντι της κλασικής τεχνικής.
Η βασική διαφορά της μεθόδου αυτής συνίσταται στο ότι η διάνοιξη των διαφόρων στρωμάτων του τοιχώματος της κοιλιάς της μητέρας (με εξαίρεση το δέρμα) δεν πραγματοποιείται με τέμνοντα εργαλεία αλλά με τα δάχτυλα του χειρουργού.
Παράλληλα, η μέθοδος αυτή περιλαμβάνει μια απλοποιημένη και ελάχιστα τραυματική συρραφή των ιστών και του δέρματος αφήνοντας χώρο και στις διαδικασίες φυσικής επούλωσης του οργανισμού.
Η πραγματοποίηση καισαρικής τομής με τη μέθοδο Misgav-Ladach έχει αποδεδειγμένα συσχετιστεί με λιγότερες βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπλοκές τόσο για τη μητέρα όσο και για το παιδί, σαφώς μικρότερη χρήση αναλγητικών φαρμάκων και ταχύτερη κινητοποίηση της μητέρας.
Επίσης λόγω και της μικρότερης διαρκείας της επέμβασης αποτελεί ιδανική τεχνική σε περίπτωση επείγουσας ένδειξης.
Έτσι μειώνονται σε μεγάλο βαθμό οι μετεγχειρητικοί πόνοι καθώς επίσης και η πιθανότητα δημιουργίας συμφύσεων μετά την επέμβαση.
Φυσιολογικός τοκετός μετά από καισαρική (VBAC)
Η πραγματοποίηση φυσιολογικού τοκετού σε επόμενη εγκυμοσύνη μετά από καισαρική τομή είναι δυνατή με την ύπαρξη των κατάλληλων προϋποθέσεων τόσο από την μητέρα όσο και από το έμβρυο.
Ο φυσιολογικός τοκετός μετά από καισαρική τομή (VBAC-Vaginal Birth After Ceasarean) αποτελεί μία ασφαλή επιλογή για τη μεγάλη πλειοψηφία των γυναικών, αρκεί αυτός να διενεργείται από μαιευτήρες με εμπειρία στην περαίωση τέτοιων τοκετών.
Η ρήξη της μήτρας στο ύψος της παλιάς τομής αποτελεί τη σημαντικότερη ανησυχία που σχετίζεται με τη διαδικασία.
Η καισαρική τομή, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις σώζει ζωές.
Σύμφωνα με την Ελληνική Μαιευτική και Γυναικολογική Εταιρεία (HSOG):
«Γι’ αυτό και ο Μαιευτήρας-Γυναικολόγος είναι υποχρεωμένος να παρέχει έγκυρη και επαρκή ενημέρωση για τα οφέλη και τα πλεονεκτήματα του κολπικού/φυσιολογικού τοκετού και να απαντήσει στις τυχόν ανησυχίες της εγκύου για τον τοκετό. Σε περίπτωση που η ίδια, και όχι το οικείο περιβάλλον της, επιλέξει να γεννήσει με καισαρική, ο γιατρός οφείλει να την ενημερώσει για τους σχετικούς κινδύνους και τις επιπλοκές -τόσο τις βραχυπρόθεσμες όσο και τις μακροπρόθεσμες- της χειρουργικής αυτής επέμβασης.